Bas Jongenelen

2015-11-27 14.35.28 — De sonnettenkransenkrans op 27 november 2015.

totaal 7 dec 2015 — De sonnettenkransenkrans op 7 december 2015.

2015-12-29 — De sonnettenkransenkrans op 29 december 2015.

De sonnettenkransenkrans op 27 januari 2016.

Martijn Neggers en ik delen een kantoor. Martijn schrijft er een roman, artikelen voor de Nieuwe Revu en dat soort flauwekul, ik doe wetenschappelijk onderzoek naar humor in 1561. Samen runnen we uitgeverij Geroosterde Hond en de cursus Literair Vakmanschap.

Begin december vroeg Martijn me of er ooit een sonnettenkrans van sonnettenkransen geschreven was. Nee, maar ooit was geen Spectator, totdat Addison & Steele hem schreven en ooit was er geen Nederlandse moderne roman, totdat Wolff & Deken hem schreven. Ooit was er geen sonnettenkransenkrans totdat Neggers & Jongenelen hem schreven (nou ja, eigenlijk is ‘organiseerden’ beter).

We gingen aan de slag, de eerste twee weken werden gevuld met het maken van een Excell-schema. Er moeten 14*14 sonnetten geschreven worden. Iedere reeks van 14 is een krans. De laatste regel van het ene sonnet is de eerste regel van het volgende. Als je de laatste regels onder elkaar zet, dan heb je een nieuw sonnet. Als je dat dus 14 keer doet, dan heb je 14 van die nieuwe sonnetten. Als je ervoor zorgt dat van die nieuwe sonnetten de laatste regel steeds de eerste regel van het volgende sonnet is en als je vervolgens de laatste regels van die nieuwe sonnetten onder elkaar zet, dan heb je weer een sonnet. En je hebt een sonnettenkrans van sonnettenkransen gemaakt.

Het leek een onmogelijke taak, daarom begonnen we er maar aan. Maar die 196 sonnetten gingen we niet allemaal zelf schrijven, we vroegen dus om hulp. Jaap van den Born, Peter Knipmeijer, Jeroen Kant, Rosanne Hertzberger en J.A. Dèr Mouw leverden meteen een mooi sonnet af. We plaatsten deze sonnetten (en ook een paar van onszelf) in het schema om te controleren of we inderdaad op de goede weg waren… Jetzt und oder! Het klopte!

Een voorbeeldje van drie sonnetten uit krans 14 (het thema van die krans is ‘Klusjes, huishoudelijke taken, life hacks en andere verbeteringen):

Mijn werkster geeft zichzelve zelden bloot:
zij kent de onderkant van kast en le-
dikant, maar ook de kooi van Faraday?
Ze zingt wel psalmen als een idioot.

Ik dreigde met de ure van haar dood:
‘Nu stop met zingen en maak schoon die plee!’
‘De profundis clamavi, Domine,’
zong zij haar psalm en zij gedroeg zich groot.

Ruwhouten planken en vergeten kieren,
(want zij behoort al kruipend tot de dieren)
en koeienmest, die kent zij ook geheid.

Ik ging naar Bommel om de brug te zien,
maar toen ik thuiskwam, was zij weg, die Trien.
’k Ben Brahman, maar we zitten zonder meid.

– Bas Jongenelen

‘k Ben Brahman. Maar we zitten zonder meid.
Ik doe in huis het een’ge dat ik kan:
‘k gooi mijn vuilwater weg en vul de kan;
maar ‘k heb geen droogdoek; en ik mors altijd.

Zij zegt, dat dat geen werk is voor een man.
En ‘k voel me hulp’loos en vol zelfverwijt,
als zij mijn lang verwende onpraktischheid
verwent met wat ze toverde in de pan.

En steeds vereerde ik Hem, die zich ontvouwt
tot feeërie van wereld, kunst en weten:
als zij me geeft mijn bordje havermout,

en ‘k zie, haar vingertoppen zijn gespleten,
dan voel ik éénzelfde adoratie branden
voor Zon, Bach, Kant, en haar vereelte handen.

– JA Dèr Mouw

Voor Zon, Bach, Kant en haar vereelte handen
ben ik bereid om heel erg ver te gaan.
Ik laat mijn voorgenomen klussen staan,
zou zo mijn hele huis en haard verpanden.

Maar ’k zou van regen in de drup belanden,
want, hoe, mijn god, begint een mens daaraan?
Het moet gezegd: de was moet ook gedaan.
Huishoudelijke plicht mag niet verzanden…

Voor haar vereelte handen, Kant, Zon, Bach,
wil ik echt héél ver gaan, zoals u weet!
Ach nee: da’s overdreven stoere praat…

Dus verf ik plinten, adem diep en lach.
Want ferme taal is niet aan mij besteed –
ik ben nu eenmaal zuiver op de graat.

– Martijn Neggers

De auteurs die hebben bijgedragen aan de kransenkrans zijn: