Onlangs schreef ik in Onze Taal een artikel over hertalingen.


Onlangs schreef ik in Onze Taal een artikel over hertalingen.
In Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde heeft Erwin Mantingh een recensie (pdf) gepubliceerd over mijn Basisboek Historische Letterkunde. Als je nu door deze recensie denkt: ‘Dat is een gaaf boek’, dan kun je dat boek in iedere boekwinkel bestellen. Bijvoorbeeld in deze boekwinkel.
Op 9 juli 2022 trad ik op bij Spleen / Het einde van de wereld te Amsterdam. Ik droeg er een aantal sonnetten voor, en ik ontdekte daarmee dat ik liever niet optreed met eigen werk. Ik schrijf graag sonnetten en andere vormen van fictie, maar voorlezen uit eigen werk? Nee, dat vind ik niet leuk om te doen. Als ik mag vertellen over literatuur, dan doe ik dat met heel veel plezier. Uitleggen wat een goed sonnet is? Met alle plezier.
Mijn boek ligt lekker in de boekwinkel te liggen. Maar dat is niet de bedoeling. De bedoeling van het boek is dat het de boekwinkel uit vliegt.
Ik heb een kinderboek geschreven: Het schriftje van Blavatsky. Het is geen makkelijk kinderboek, intelligente kinderen in groep 7 of 8 zullen tijdens het lezen hun hersens moeten gebruiken en hun magisch wereldbeeld achter zich moeten laten. Heb je een slim (klein)kind? Dan is dit een mooi leesboek! Bestel het boek met ISBN 9789464652437 in de boekwinkel.
Mijn boek over de duivel in de Nederlandse literatuur is bijna af. Althans, het manuscript is bijna af. Het zal dus nog wel even duren voor het in de winkels ligt. Het boek is gebaseerd op de volgende bronnen:
Aarens, Evi, Disoriëntaties, Amsterdam 2021
Abele spelen (ed. Gerrit Komrij), ’s-Gravenhage 1989
Abell, L.F., ‘Een interpretatie van De kellner en de levenden. Deel I’, in: Vestdijk Kroniek, 1973-1, pp. 4-18
Abell, L.F., ‘Een interpretatie van De kellner en de levenden. Deel 2’, in: Vestdijk Kroniek, 1973-2, pp. 2-25
Abell, L.F., ‘Een interpretatie van De kellner en de levenden. Slot’, in: Vestdijk Kroniek, 1974-3/4, pp. 7-32
Achterberg, Gerrit, Gedichten. Deel 1. Teksten (ed. P.G. de Bruijn), Den Haag 2000
Adelmund, Martijn J., Mysteries in Gelderland, Utrecht 2006
Albers, Bernd, ‘Er komt altijd meer symboliek uit dan je erin stopt’, in: Bzzlletin, jaargang 21, nummer 179, 1991-1992, pp. 72-80
Almond, Philip C., De duivel. Een biografie, z.p. 2015
Altena, Ernst van, De jongeman met twaalf vrouwen. Boerten uit de twaalfde en dertiende eeuw, Amsterdam 1997
Anneman, Theodore, Practical Mental Magic, New York 1983
Antekerst, Vanden leven ende voerganc des alder boesten ende quaetsten (ed. W.L. Braekman), Brugge 1984(?)
Asschenbergh, H., Vertelsels en puntdichten, Rotterdam z.j.
Bange, Petty, Moraliteyt saelt wesen. Het laatmiddeleeuwse moralistisch discours in de Nederlanden, Hilversum 2007
Baten, Carel, Warachtighe historie van doctor Johannes Faustus (ed. René Blankers), Dordrecht 1592
Baudelaire, Charles, Le spleen de Paris, z.p., z.j., op https://arquivo.pt/wayback/20091013055241/http://baudelaire.litteratura.com/le_spleen_de_paris.php
Bax, M.M.H., ‘De engel van de wanhoop. De argumentatie rond het opstandsmotief in Vondels Lucifer’, in: De Nieuwe Taalgids. Jaargang 84, 1991, pp. 97-117
Bekkering, Persis, ‘Hannah van Binsbergen komt als romancier nog niet helemaal uit de verf’, in: de Volkskrant, 28 februari 2020
Bel, Jacqueline, Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945, Amsterdam 2018
Belcampo, Het grote gebeuren, Amsterdam 1958
Berents, D.A., Gilles de Rais. De moordenaar en de mythe, ’s-Gravenhage 1982
Beverley, Historie van, (ed. G.J. Boekenoogen), Leiden 1903
Biesheuvel, J.M.A., De weg naar het licht, Amsterdam 1977
Binsbergen, Hannah van, Harpie, Amsterdam / Antwerpen 2020
Boonzaaijer, Anne, ‘Het Faustboek van 1587’, in: Vooys, jaargang 17, nummer 1, 1999, pp. 46-47
Bordewijk, F., Blokken. Knorrende beesten. Bint, ’s Gravenhage / Rotterdam z.j.
Born, Jaap van den, Het satansevangelie, Nijmegen 2009
Bouman (red.), C.A., Groot gebedenboek ten gebruike van katholieke christenen voor alle dagen en tijden van het jaar en alle omstandigheden des levens, Utrecht / Brussel 1951
Braekman, Willy L., ‘Een onbekend Gents handschrift met rederijkersteksten’, in: Jaarboek de Fonteine, #27, 1976-1977, pp. 61-95
Braekman, Willy L., Middeleeuwse witte en zwarte magie in het Nederlands taalgebied, Gent 1997
Braekman, Willy L., Spel en kwel in vroeger tijd. Verkenningen van charivari, exorcisme, toverij, spot en spel in Vlaanderen, Gent 1992
Brakman, Willem, Inferno, Amsterdam 1991
Brakman, Willem, Moenens luchtige sprongen, Amsterdam 2005
Brant, Sebastian, Der sotten schip. Antwerpen 1548 (ed. Loek Geeraerdts), Middelburg 1981
Broeder Russche, De historie van (ed. Luc Debaene), Antwerpen 1950
Bruyn, Eric de, ‘Boommens en vogelduivel Jheronimus Bosch en de Middelnederlandse visioenenliteratuur’, in: Literatuur. Jaargang 20, 2003-2, pp. 25-28
Bruyn, Eric de, De vergeten beeldentaal van Jheronimus Bosch. De symboliek van de Hooiwagen-triptiek en de Rotterdamse Marskramer-tondo verklaard vanuit Middelnederlandse teksten, ’s-Hertogenbosch 2001
Buying, Hans, & Rein van Willigen, ‘Het kan vriezen, het kan dooien’, in: Stripfeestboek, Antwerpen 1985, pp. 46-53
Buying, Hans, & Rein van Willigen, ‘Luchtkastelen’, in: Zon zee zand stripboek, Antwerpen 1986, pp. 5-55
Byron, Glennis, Dramatic monologue, Londen / New York 2003
Calcar, Elise van, De eedgenooten, twee delen, ’s Gravenhage 1888
Cassidy, Bob, The Artful Mentalism of Bob Cassidy, Humble 2004
Christoffel, De legende van (ed. A.J. Schneiders), Den Haag, z.j.
Claus, Hugo, Gilles in de nacht, Amsterdam 1989
Claus, Hugo, Het goudland / Uilenspiegel / Masscheroen, Amsterdam 1975
Corinda, 13 Steps to Mentalisme, Cranbury 1968
Corte, Jules de, Ingelijst (lp), Red Bullet RB 66.30 1990
Couperus, Louis, De stille kracht, Amsterdam 1992
Couperus, Louis, De zwaluwen neêr gestreken… (eds. H.T.M. van Vliet, J.B. Robert, M. Boelhouwer & Cora van der Weij), Amsterdam/Antwerpen 1993
Dam, René van, ‘De duivel in Amsterdam’, op https://nfdb.filmtotaal.nl/nederlandse_film.php?id=103
Dam, René van, ‘De duivel’, op https://nfdb.filmtotaal.nl/nederlandse_film.php?id=95
Dante, Het inferno van, (ed. R. Eikeboom), Leuven 2009
Daum, P.A., Goena-goena, Amsterdam 1964
Debaene, Luc, De Nederlandse volksboeken. Ontstaan en geschiedenis van de Nederlandse prozaromans gedrukt tussen 1475 en 1540, Hulst 1977
Delf, Dirc van, Tafel van den Kersten Ghelove (ed. L.M.Fr. Daniëls), vier delen, Antwerpen / Nijmegen 1937-1939
Dell’ Aira, Robbie, & Feico Hoekstra, Faustius. Een geschiedenis van Faust in Nederland, Zaltbommel 2002
Dene, Eduard de, Testament Rhetoricael (ed. W. Waterschoot & D. Coigneau), drie delen: Jaarboek de Fonteine XXVI (1975), XXVIII (1976-1977), XXX (1978-1979)
Dionysius de Areopagiet, De Hemelse hiërarchie van, (ed. Árpád P. Orbán), Hilversum 2016
Dragt, Tonke, Het gevaarlijke venster. Twee verhalen uit het Rijk van Unauwen, Amsterdam 2007
Dresen-Coenders, Lène, Het verbond van heks en duivel. Een waandenkbeeld aan het begin van de moderne tijd als symptoom van de veranderende situatie van de vrouw en als middel tot hervorming der zeden, Baarn 1983
Droog, Bart F.M., ‘2/3 Februari, 1900. Moord te Appeltern’, op https://www.bartfmdroog.com/droog/cct/jl/1900/index.html#0202, z.j.
Droog, Bart F.M., ‘X-File 19150913’, op https://www.nederlandsepoezie.org/x-files/katwijkse_gekkenlogger.html, 2015
Drs. P, ‘De Duivel is afkerig van moraal’, in: De Tweede Ronde, 26e jaargang, nummer 1, lente 2005, p. 65
Duinhoven, A.M., ‘Van Beatrijs tot Mariken van Nieumeghen’, in: Queeste. Tijdschrift over middeleeuwse letterkunde in de Nederlanden. Jaargang 8, nummer 1, 2001, pp. 50-79
Duvelduvel, Aap-o-theek (cd), TopNotch TN 0402 CD, 2004
Eerste bliscap van Marie, Die, (ed. W.H. Beuken), Culemborg 1973
Eligh, P.F.J.M., ‘Enige opmerkingen bij de marktscène in Mariken van Nieumeghen’, in: De Nieuwe Taalgids. Jaargang 71, nummer 1, 1979, pp. 193-199
Elsschot, Willem, Lijmen / Het been, Amsterdam 1962 (twaalfde druk)
Enders, Jody, The Farce of the Fart and Other Ribaldries. Twelve Medieval French Plays in Modern English, Philadelphia 2011
Erenstein (red.), R.L., Een theatergeschiedenis der Nederlanden. Tien eeuwen drama en theater in Nederland en Vlaanderen, Amsterdam 1996
Erné, B.H., Twee zestiende-eeuwse spelen van de hel, Groningen / Den Haag / Batavia 1934
Esbatement van den appelboom, Het, (ed. P.J. Meertens, Culemborg 1976
Esopus, Het leven en de fabels van (ed. Hans Rijns & Willem van Bentum), Hilversum 2016
Eynatten, Maximilianus ab, Manuale exorcismorum, z.p. mmxiv
Fayd’herbe, Hendrick, ‘Esbatement Van vierpersonagien’, in: Jan Thieullier, De schadt-kiste der philosophen ende poeten, Mechelen 1621, pp. liij-lx, op https://www.dbnl.org/tekst/thie008scha01_01/index.php
Fijtje, De klugt van, of een Witte met een Zwarte, Rotterdam 1700, op https://www.let.leidenuniv.nl/Dutch/Ceneton/Facsimiles/KlugtFijtje1700/index.htm
Franssen, P.J.A., Tussen tekst en publiek. Jan van Doesborch, drukker-uitgever en literator te Antwerpen en Utrecht in de eerste helft van de zestiende eeuw, Amsterdam / Atlanta 1990
Franssoon, I, Giertjen Wouters, Amsterdam 1623, op https://www.let.leidenuniv.nl/Dutch/Ceneton/FransssoonGiertjenWouters1623.html
Friedkin, William (regie), The exorcist, Warner Bros 1973
Fry, Stephen, Helden. De grote avonturen uit de Griekse mythologie, Amsterdam 2019
Fry, Stephen, Mythos. De Griekse mythen herverteld, Amsterdam 2018
Gasse, Bruno van, ‘Boorman en de metamorfosen’, in: Tiecelijn Jaarboek 2, jaargang 22, 2009, pp. 149-165
Gestel, Peter van, Mariken, Baarn 1997
Gramsbergen, Matthijs, Klucht van de levendighe doodt, of bedroogen kassier (ed. A.J.E. Harmsen), op http://www.let.leidenuniv.nl/Dutch/Ceneton/GramsbergenDoodt1649.html
Graves, Robert, Griekse Mythen, Houten 1999
Gysseling, Maurits, Corpus van Middelnederlandse teksten (tot en met het jaar 1300). Reeks II, deel 1, ’s-Gravenhage 1980
Haasnoot, Robert, Waanzee, Breda 1999
Haes, Joan de, Judas de verrader, Rotterdam 1714
Harrebomée, P.J., Spreekwoordenboek der Nederlandsche taal (3 delen), Hoevelaken 1990
Haslinghuis, E.J., De duivel in het drama der middeleeuwen, Leiden 1912
Heijden, A.F.Th. van der, Het leven uit een dag, Amsterdam 1988
Heilige Brendaan, De zeereis van (ed. Vincent Hunink), Amsterdam 1999
Hiel, Emanuel, Lucifer (Oratorio), Brussel 1866
Hildegaersberch, Willem van, Gedichten (ed. W. Bisschop & E. Verwijs), Den Haag 1870
Hoe Aernoutsbroederen sullen spreken metter vrouwen als de man van huys is, (ed. Ronnie Kaper), in: Ronnie Kaper, Over helse heksen en onnozele halzen. Magie en bijgeloof in middeleeuwse teksten, Culemborg 1984
Hofstra, J.W., ‘Kroniek van het proza. Tweeërlei diabolie’, in: De Gids. Jaargang 119, eerste deel, pp. 283-296
Hogenelst, Dini, Sproken en sprekers. Inleiding op en repertorium van de Middelnederlandse sproke, twee delen, Amsterdam 1997
Homerus, Ilias & Odyssee (vert. M.A, Schwartz), Amsterdam 1989
Honorius of Thebes, The Sworn Book of Honorius. Liber iuratus Honorii (ed. Joseph Peterson), Lake Worth 2016
Houwaert, J.B., De vier wterste (ed. F. Van Vinckenroye), drie delen, Gent 1965
Hummelen, M.H., De sinnekens in het rederijkersdrama, Groningen 1958
Institoris, Henricus (& Jacobus Sprenger), De Heksenhamer (ed. Ivo Gay), ’s-Hertogenbosch 2006
Jacobs, Jef, Vincent Laarhoven, Ad van der Logt & Myra Nijhof, Faust. Tekst in context 8, Amsterdam 2010
Jong, Anneriek de, ‘Ik sta de duivel bij’, in: NRC Handelsblad, 21 juli 2000
Jong, Eelke de & Piet Klaasse, Sagen en Legenden van de Lage Landen, Bussum 1980
Jongenelen, Bas, (samenst.), Problemen, dingen, zooi en tribulaties. Een sonnettenkransenkrans, Tilburg 2020
Jongenelen, Bas, Basisboek Historische Letterkunde, Groningen 2021
Joosten, Jos, ‘Werk van de duivel?’, op: www.neerlandistiek.nl, 2 april 2020
Kaye, Marvin, The Handbook of Mental Magic, New York 1985
Keeren, Frank Fabian van, Massamoord is ook maar een woord, Tilburg 2015
Kimman, Timothy Michael, Jordy Buijs & Paul R Elstak, ‘Kind van de duivel’, Make You Dance Music And Media B.V., Vatos Locos Music, Cloud 9 Holland Music Publishing, Roq N Rolla Publishing 2017
Kloos, Willem, Verzen, Amsterdam 1894
Koldeweij, Jos, Paul Vandenbroeck & Bernard Vermet, Jheronimus Bosch. Alle schilderijen en tekeningen, Rotterdam / Gent / Amsterdam z.j.
Komrij, Gerrit, Alle gedichten, Amsterdam 2018
Konst, Jan, ‘“Het goet of quaet te kiezen”. De rol van de vrije wil in Vondels Lucifer, Adam in Ballingschap en Noah’, in: Nederlandse letterkunde, 1997, nummer 2, pp. 319-337
Koops, Enne, ‘Hocus pocus, pilatus, pas? Hoax!’, op https://historiek.net/hocus-pocus-pilatus-pas-hoax/43130/, 20 oktober 2019
Korterink, Hendrik Jan, Moordenaars op zwarte kousen. Godsdienstwaanzin in Nederland, Hoevelaken 2011
Kramer, Femke, Mooi vies, knap lelijk. Grotesk realisme in rederijkerskluchten, Groningen 2008
Kuijpers, Pieter (regie), De griezelbus, Warner Bros 2005
Kunst, O.B., ‘14.13’, in: Jongenelen (2020), p. 119
Laan, N. van der, Uit het archief der Pellicanisten. Vier zestiende-eeuwse esbatementen, Leiden 1938
Lampo, Hubert, De duivel en de maagd, Amsterdam 1973
Lapidoth, Frits, Goëtia (ed. Bas Jongenelen), Tilburg 2020
Lendering, Jona, ‘Romein in Tongeren werd op oosterse wijze vervloekt’, in: NRC Handelsblad, 29 juni 2020
Levene ons heren, Vanden, (ed. Ludo Jongen & Norbert Voorwinden), Hilversum 2001
Loon, Paul van, De Griezelbus 4½, Amsterdam 2017
Lucianus, De ontmaskering van de charlatans (vert. Hein L. van Dolen), Amsterdam 1996
Lydgate, John, A selection from the minor poems of Dan John Lydgate (ed. James Orchard Halliwell), Londen 1860, via books.google.com
Maerlant, Jacob van, & Lodewijk van Velthem, Merlijn, de tovenaar van koning Arthur (ed. Frank Brandsma). Amsterdam 2004
Maerlant, Jacob van, & Philip Utenbroecke, Spieghel historiael. Deel 2. Partie II en III (ed. Matthias de Vries en Eelco Verwijs), Leiden 1863
Maerlant, Jacob van, Merlijn, naer het eenig bekende Steinforter handschrift (ed. J. van Vloten), Leiden 1880
Mak, J.J., Vier excellente kluchten, Amsterdam / Antwerpen 1950
Malegijs, Die schoone hystorie van, (ed. E.T. Kuiper), Leiden 1903
Man die graag dronk, Van de, en andere Middelnederlandse komische verhalen (ed. Karel Eykman & Fred Lodder, Amsterdam 2002
Mariken van Nieumeghen (ed. Dirk Coigneau), Hilversum 1996
Mariken van Nieumeghen & Elckerlyc. Zonde, hoop en verlossing in de late Middeleeuwen (vert. Willem Wilmink), Amsterdam 1998
Mary of Nemmegen (ed. Margaret M. Raftery), Leiden / New York 1991
Maven, Max, Prism, Seattle 2005
Maximilianus, P., ‘Nigromancie in Mariken van Nieumeghen’, in: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Jaargang 68, 1951, pp. 245-252
Meder, T., Sprookspreker in Holland. Leven en werk van Willem van Hildegaersberch (ca. 1400), Amsterdam, 1991a
Meder, Theo, ‘De Sint Gertrude-sproke van Willem van Hildegaersberch’, in: De Nieuwe Taalgids. Jaargang 84, 1991b, pp. 320-333
Misérus, Mark, ‘Voor rapper Jebroer is Kind van de Duivel een godsgeschenk geweest’ in: de Volkskrant, 30 juli 2017
Narrenbuch (Kalenberger, Peter Leu, Neithart Fuchs, Markolf, Bruder Rausch) (ed. Felix Bobertag), Berlin / Stuttgart z.j.
Nyeuwe clucht boeck, Een, (ed. Herman Pleij, Jan van Grinsven, Dick Schouten & Freddy van Thijn), Muiderberg 1983
Oliehoek, Tim (regie), Wiplala, Bos Bros. 2014
Oostrom, Frits van, ‘1261: Jacob van Maerlant bewerkt de Maskeroen. Het recht als voedingsbodem voor episch drama’ in: Erenstein (red.) 1996, pp. 10-15
Oostrom, Frits van, Nobel streven. Het onwaarschijnlijke maar waargebeurde verhaal van ridder Jan van Brederode, Amsterdam 2017
Oostrom, Frits van, Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300, Amsterdam 2006
Otten, Johan, Duivelskwartier. 1595: heksen, heren en de dood in het vuur, Nijmegen 2015
Ouweneel, W.J., Het domein van de slang, Amsterdam 1982
Ouweneel, Willem J., Jouw leven en het occulte, Vaassen 1994
Parker, Alan (regie), Angel Heart, TriStar Pictures 1987
Parsons, Ben & Bas Jongenelen, ‘In Which Land Were You Born? Cultural Transmission in the Historie van Jan van Beverley’, in: Medieval English Theatre, vol.32, 2012a, pp. 30-76
Parsons, Ben, & Bas Jongenelen, Comic Drama in the Low Countries c. 1450-1560 – A Critical Anthology, Woodbridge / Rochester 2012b
Pastoor van Kalenberg, De (ed. Hinke van Kampen & Herman Pleij), Muiderberg 1981
Pauli, Johannes, Schimpf und Ernst (ed. Johannes Bolte), twee delen, Berlijn 1924, via archive.org op 28 okt. 2014
Penninc & Pieter Vostaert, De jeeste van Walewein en het schaakbord. Artur-epos uit het begin van de 13e eeuw (ed. G.A. van Es), twee delen, Zwolle 1957
Peppelenbos, Coen, ‘Oké, duivelse leermeester’, op: tzum.info, 6 april 2020
Pherecydes, op Digital Fragmenta Historicorum Graecorum: http://www.dfhg-project.org/
Pieterse, Saskia, ‘Gaten in de wereld slaan’, op: groene.nl, 11 maart 2020
Pleij, Herman, Het gevleugelde woord. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1400-1560, Amsterdam 2007
Plomp, Hans, Satan ontmaskerd, Amsterdam 1973
Pluimer, Joan, De bedrooge vrijers, Amsterdam 1679, op https://www.let.leidenuniv.nl/Dutch/Ceneton/Facsimiles/PluimerVryjers1679/index.htm
Randi, James, An Encyclopedia of Claims, Frauds, and Hoaxes of the Occult and Supernatural, Falls Church 2011
Recueil de Florence, Le, 53 Farces imprimée à Paris vers 1515 (ed. Jelle Koopmans), Orléans 2011
Regt, Herman de, & Hans Dooremalen, Wat een onzin! Wetenschap en het bovennatuurlijke, Amsterdam 2008
Retera, Mark, Dirkjan 15, z.p. 2009
Reve, Gerard Kornelis van het, De avonden, Amsterdam 1972 (22e druk)
Reve, Gerard, Zelf schrijver worden, Den Haag 1995
Revius, Jacobus, Over-Ysselsche sangen en dichten, (ed. W.A.P. Smit). 2 delen, Amsterdam 1930 en 1935
Ridder, Walter de, ‘Over de man die model stond voor Boorman’, in: Bzzlletin, jaargang 5, nummer 45, 1976-1977, p. 20
Ridders van de ronde tafel, De. Arturverhalen uit de Lage Landen (vert. Ingrid Biesheuvel, Amsterdam 2012
Rijndorp, Jacob van, De hellevaart van dokter Joan Faustus (ed. E.F. Kossmann), Den Haag 1910
Ripa, Cesare, Iconologia of uytbeeldinghe des verstands (ed. Jochen Becker), Soest 1971
Robrecht de Duyvel (ed. Rob Resoort), Muiderberg 1980
Rooijakkers, Gerard, Lène Dresen-Coenders & Margreet Geerdes, Duivelsbeelden. Een cultuurhistorische speurtocht door de Lage Landen, Baarn 1994
Rowling, J.K., Harry Potter en de steen der wijzen, Amsterdam / Antwerpen 2001
Russell, Jeffrey Burton, Lucifer. The Devil in the Middle Ages, Ithaka / Londen 1992
Russell, Jeffrey Burton, Mephistopheles. The Devil in the Modern World, Ithaka / Londen 1990
Russell, Jeffrey Burton, Satan. The Early Christian Tradition, Ithaka / Londen 1987
Russell, Jeffrey Burton, The Devil. Perceptions of Evil from Antiquity to Primitive Christianity, Ithaka / Londen 1987
Russell, Jeffrey Burton, The Prince of Darkness. Radical Evil and the Power of Good in History, Ithaka / Londen 1992
Russell, Jeffrey Burton, Witchcraft in the Middle Ages, Ithaka / Londen 1972
Rutebeuf, Le miracle de Théophile (ed. Jean Dufournet), Parijs 1987
Salomon, Rabbi, De sleutels van Salomo. Bezweringsformules om negatieve krachten te neutraliseren en positieve situaties te scheppen, (vert. J. Verschure), Amsterdam 1981
Sartre, Jean-Paul, De vliegen. Met gesloten deuren. De eerbiedige lichtekooi. Vuile handen, Amsterdam 1967
Scamander, Newt, Fabeldieren en waar ze te vinden, Amsterdam 2019 (zevende druk)
Scheepsma, Wybren, ‘De helletocht van Jacomijne Costers (†1503)’, in: Ons Geestelijk Erf, deel 70, afl. 2 (juni 1996), pp. 157-185
Schmidt, Annie M.G., Wiplala, Amsterdam 1983
Schotman, Johan W., De blinde vaart, Naarden z.j. (1941)
Schotman, Johan W., Hellevaart, Bussum 1946
Schouwenburg, Koen, ‘Het prozadebuut van bejubeld dichter Hannah van Binsbergen valt tegen’, in: Trouw, 22 maart 2020
Schwab, Gustav, Griekse mythen en sagen, Amsterdam 2019
Scot, Reginald, The Discoverie of Witchcraft, New York 1989
Sente Brandane, Van, naar het Comburgsche en het Hulthemsche Handschrift (ed. E. Bonebakker), Amsterdam 1894
Singer, Bryan (regie), The Usual Suspects, Bad Hat Harry Productions 1995
Sint Brandaan, De reis van (ed. Ludo Jongen, Julia Szirmai & Johan Winkelman), Hilversum 2013
Smeets, Roel, ‘Op zoek naar een alternatief’, op: dereactor.org, 3 mei 2020
Snellaert, F.A., Nederlandsche gedichten uit de veertiende eeuw van Jan van Boendale, Hein van Aken e.a., Brussel 1869
Snieders, J. Renier, De goochelaar, uit het bestaan der vrijdenkers onze eeuw (twee delen), Antwerpen z.j.
Snoeren, Jürgen, Invocatie, Amsterdam 2016
Snoeren, Jürgen, Revocatie, Amsterdam 2017
Staring, A.C.W., Jaromir (ed. W.A. Wijnands), Zutphen z.j.
Starter, J.J., Friesche Lust-hof (ed. J.H. Brouwer & Marie Veldhuyzen), twee delen, Zwolle 1966-1967
Steinz, Pieter, De duivelskunstenaar. De reis van doctor Faust door 500 jaar cultuurgeschiedenis, Amsterdam 2016
Stipriaan, René van, Leugens en vermaak. Boccaccio’s novellen in de kluchtcultuur van de Nederlandse Renaissance, Amsterdam 1996
Straub, Michiel, ‘Rapper Jebroer in gesprek met Hardinxvelders over Kind van de duivel’, in: Algemeen Dagblad/Rivierenland, 10 april 2017
Strietman, Elsa, ‘Het boecken maken en heeft gheen eynde’, in: Queeste. Tijdschrift over middeleeuwse letterkunde in de Nederlanden, jaargang 6, nummer 1, 1999, pp. 86-89
Stronks, Jan, Toverij, contramagie en bijgeloof 1580-1800. Geleerder debatten over duivelse zaken, Amsterdam 2021
Tamminga, Douwe Annes, ‘De ballade van grote Adam Olivier’, in: Jan Swagerman, Vertellingen rondom de Oude Rijnmond, Katwijk 1991, p. 117
Theophilus (ed. J. Verdam), Amsterdam 1882
Thomése, P.F., Haagse liefde & De vieze engel, Amsterdam 1996
Tondalus’ visioen en St. Patricius’ Vagevuur (ed. R. Verdeyen & J. Endepols), twee delen. ’s-Gravenhage / Gent, 1914-1917
Troyes, Nicolas de, Parangon des nouvelles nouvelles (ed. Emile Mabille), Parijs 1869, via archive.org op 27 okt. 2014
Truwanten. Een toneeltekst uit het handschrift Van Hulthem (ed. werkgroep Brusselse en Utrechtse neerlandici), Groningen 1978
Tuuk, Luit van der, Indiculus. Heidense en bijgelovige rituelen uit de vroege middeleeuwen, Utrecht 2022
Ulenspieghel, Het volksboek van (ed. L. Debaene & P. Heyns), Antwerpen 1948
Uther, Hans-Jörg, The Types of International Folktales. A Classification and Bibliography, drie delen, Helsinki 2011
Vaernewyck, Marcus van, De historie van Belgis (ed. D.J. Vanderhaeghen), Gent 1829
Vaessens, Thomas, ‘De wijzers, de schaduw, de onorde; een blik op de klok’, in: Vooys, jaargang 7, nummer 3, 1988-1989, pp. 32-37
Vandersteen, Willy, Suske en Wiske. De poenschepper, Antwerpen / Amsterdam 1979
Vandersteen, Willy, Suske en Wiske. De poppenpakker, Antwerpen / Amsterdam 1974
Vanhemelryck, Fernand, Het gevecht met de duivel. Heksen in Vlaanderen, Leuven 1999
Vasalis, M., Parken en woestijnen, Groningen 1993
Vergilius, De tovenaar. Een tekstuitgave van: Virgilius. Van zijn leven, doot ende van den wonderlijcken wercken die hi dede by nigromancien ende by dat behulpe des duvels Antwerpen, Willem Vorsterman, circa 1525 (ed. Piet J.A. Franssen), Hilversum 2010
Vergilius, Publius (Vergilius) Maro, Mijn reis met Dante door de hel (vert. Drs. P), Amsterdam 2003
Vervoort, Renilde, ‘Vrouwen op den besem en derghelijck ghespoock.’ Pieter Bruegel en de traditie van hekserijvoorstellingen in de Nederlanden tussen 1450 en 1700, Nijmegen 2011
Vestdijk, Simon, De kellner en de levenden, Amsterdam 2005
Vestdijk, Simon, Gestelsche liederen, Amsterdam 1949
Visser, Arjan, Laatste dagen, Amsterdam / Antwerpen 2003
Voirsienicheit godes, Dat boeck vander (ed. A.F.S. Burssens), Brussel / Antwerpen / Leuven 1930
Vondel, Joost van den, Lucifer. Adam in ballingschap, of Aller treurspelen treurspel. Noah, of Ondergang der eerste wereld (ed. M.A. Schenkeveld-van der Dussen), Amsterdam 2004
Vos, Jan, Toneelwerken (ed. W.J.C. Buitendijk), Assen / Amsterdam 1975
Vullings, Jeroen, ‘De tijd en de dood’ in: Bzzlletin, jaargang 18, nummer 164, 1988-1989, pp. 51-63
Wagenaer, Die historie van Christoffel (ed. Josef Frits), Leiden 1913
Walschap, Gerard, ‘Maskaroen (1)’, in: Dietsche Warande en Belfort, jaargang 1929 (a), pp. 825-849
Walschap, Gerard, ‘Maskaroen (slot)’, in: Dietsche Warande en Belfort, jaargang 1929 (b), pp. 905-925
Weber, Michael, Life Savers. A Handbook of Improvised Impossibilities, z.p. 1991
Wier, Johannis, De praestigiis daemonum, Basel 1568
Wijckmade, B. van, Prins Wipneus en zijn vriendje, Maastricht z.j.
Wolthuis, G.W., Duivelskunsten en sprookjesgestalten. Studiën over literatuur en folklore, Amsterdam 1952
www.statenvertaling.net
Xenophon, Memorabilia (ed. E. C. Marchant), Londen 1923, via www.perseus.tufts.edu/hopper/
ZZ en de Maskers, ‘Dracula’ (single), Artone DR 25.202, 1964
In Beweegpark De Wuisse in Ellemeet is een sonnettenkrans van Anne-Marie Maartens en mij geplaatst.
Wil de je sonnetten thuis lezen, dan kun je de bundel bestellen in de boekwinkel: Anne-Marie Maartens & Bas Jongenelen, Een zee van waterblauwe glanstinten, ISBN 9789464489507.
Ik gaf op 2 juni gastlessen op een vo-school: het Markland College in Zevenbergen. In 4vwo een les over eten en drinken in laatmiddeleeuwse en vroegmoderne literatuur en in 5vwo les over onanie in de 19e-eeuwse literatuur.
Karl van Heijster heeft een toffe recensie over Basisboek Historische Letterkunde geschreven op De leesclub van alles.